کد مطلب:219 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:285

گنجینه کتابخانه » احکام و فقه »»» فهرست کتاب

مسائل عمومی مورد ابتلاء

1ـ بقآء بر تقلید میّت: بقاء بر تقلید میّت در مسائلی كه عمل كرده جایز است و اگر میّت اعلم باشد واجب می باشد.



2ـ كف زدن: كف زدن مانعی ندارد امّا در مساجد و حسینیّه ها ترك شود.



3ـ رقصیدن: تنها رقص زن برای شوهرش جایز است و بقیّه اشكال دارد.



4ـ شطرنج: اگر شطرنج در عرف عام از صورت قمار خارج شده باشد و به عنوان ورزش شناخته شود، مانعی ندارد.



5ـ پاسور بدون برد و باخت: بازی با پاسور بدون برد و باخت نیز اشكال دارد.



6ـ تراشیدن ریش: احتیاط در ترك آن است.



7ـ موسیقی: كلیّه صداها و آهنگ هایی كه مناسب مجالس لهو و فساد است حرام و غیر آن حلال است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود.



8ـ مادر جانشین: این امر ذاتاً جایز است; ولی چون غالباً مستلزم نگاه و لمس حرام است، جز در موارد ضرورت جایز نیست.



9ـ جلوگیری از انعقاد نطفه: برای جلوگیری از انعقاد نطفه هر وسیله مشروعی كه بی ضرر باشد و باعث نقص مرد یا زن نشود یعنی مرد یا زن برای همیشه از قابلیّت تولید مثل ساقط نگردند، ذاتاً مجاز است; ولی اگر مستلزم نظر و لمس نامشروع می باشد، تنها در صورت ضرورت فردی یا اجتماعی جایز است.



10ـ سقط جنین: در صورتی كه یقین یا خوف خطر یا ضرر مهمّی برای مادر داشته باشد در مراحل اولیّه جایز است.









[486]



11ـ تغییر جنسیّت: تغییر جنسیّت و ظاهر ساختن جنسیّت واقعی ذاتاً خلاف شرع نیست; ولی باید از مقدّمات مشروع استفاده شود یعنی نظر و لمس حرام در آن نباشد، مگر اینكه به حدّ ضرورت همچون ضرورت مراجعه بیمار به طبیب، رسیده باشد كه جایز است.



12ـ حكم سپرده بانك ها: چنانچه رعایت عقود شرعیّه را بنمایند یا اینكه وكالت مطلقه به مسؤولین بانك داده شود كه رعایت این عقود را بنمایند حلال است.



13ـ سهام فروشگاه های زنجیره ای: هرگاه به مسئولین آنها وكالت داده شود كه عقود شرعیّه را در آن رعایت كنند، مانعی ندارد.



14ـ نگاه كردن به زنان نامحرم در تلویزیون: چنانچه موجب فساد و انحراف نشود جایز است.



15ـ حكم تخریب بنای مسجد: چنانچه برای تعمیر و توسعه لازم باشد، مانعی ندارد.



16ـ حكم ظروف و اشیاء دیگر غیرقابل استفاده مساجد: اگر به هیچ وجه در آن مسجد و مساجد دیگر قابل استفاده نیست، می توانند آن را بفروشند و اشیاء مشابه قابل استفاده ای خریداری كنند.



17ـ حكم انتقال لوازم ساختمان مسجد مخروبه: چنانچه در مساجد دیگر قابل استفاده باشد به آنها بدهند و اگر قابل استفاده نیست، بفروشند و وجه آن را در همان مسجد و اگر احتیاج نباشد، در مساجد دیگر مصرف كنند.



18ـ نماز در شبهای مهتابی: فرقی میان شبهای مهتابی و غیرمهتابی نیست.



19ـ نماز و روزه در بلاد كبیره: فرقی میان بلاد كبیره و غیركبیره نیست. بلاد كبیره شهرهایی است كه هر محلّه آن برای خود شهر مستقلی باشد، امّا مثل تهران و مانند آن جزء بلاد كبیره نیست و تمام آن از نظر قصد اقامه یا وطن بودن یك محل محسوب می شود.



20ـ كیفیّت تطهیر موكت چسبیده به زمین: به وسیله آب لوله كشی پاك می شود و









[487]



مقداری فشار باید داده شود و بهتر این است كه غسّاله آن را با چیزی جمع كنند.



21ـ تكلیف كسی كه مقلّد مرجعی بوده و بعد از فوت او به مجتهد حی رجوع كرده است: مسائلی را كه از مرجع اوّل تقلید كرده بر تقلید او باقی بماند و همچنین مسائلی كه از مرجع دوّم تقلید كرده و بقیّه را به فتوای مجتهدی حی عمل كند.



22ـ ثبوت هلال: در شهرهایی كه از نظر افق با شهری كه هلال در آن رؤیت شده هم افق و یا قریب الافق است و همچنین اگر در مناطق شرقی دیده شود برای مناطق غربی حجّت است.



23ـ شبیه خوانی: اگر امر خلاف شرعی در آن نباشد و موجب هتك مقدّسات نشود اشكالی ندارند.



24ـ كارمزد: منظور از كارمزد حق الزّحمه ای است كه به كارمندان بانك یا صندوق قرض الحسنه و مانند آن به عنوان حقوق در مقابل زحماتی كه جهت حفظ حسابها و سایر خدمات انجام می دهند داده می شود و چنانچه مبلغ اضافی به همین نیّت گرفته شود و به عنوان حقوق صرف كارمندان و هزینه های دیگر شود مانعی ندارد.



25ـ وام گرفتن: وام گرفتن از بانكها مانعی ندارد و در صورتی كه طبق عقود شرعیّه باشد مبلغ اضافی را كه می پردازد ربا نیست.



26ـ وضو گرفتن و نماز خواندن و استفاده از غذا در خانه كسی كه خمس نمی دهد: اگر یقین ندارید خانه یا غذای او از پول غیر مخمّس تهیّه شده، تصرّف در آن مانعی ندارد و اگر یقین دارید ما به شما اجازه می دهیم تصرّف كنید و معادل خمس آن را كه تصرّف كرده اید به سادات نیازمندی بپردازید و اگر تمكّن ندارید بر ذمّه بگیرید و هر موقع كه توانستید بپردازید



27ـ نیّت نماز صبح برای كسی كه شك دارد آفتاب زده یا نه: می تواند به قصد ما فی الذّمّه بخواند یا به نیّت ادا.



28ـ خمس جهیزیّه: در موردی كه تهیّه جهیزیّه معمول و مورد نیاز است (مثلاً دختر در معرض ازدواج است یا تهیّه آن جز به صورت تدریجی میسّر نیست) خمس









[488]



ندارد و در غیر این صورت خمس آن واجب است.



29ـ كسانی كه مادر آنها سیّد است: از جهاتی حكم سیّد دارند و از جهاتی ندارند. خمس نمی توانند بگیرند و از لباس مخصوص سادات نمی توانند استفاده كنند امّا از جهاتی شرافت سیادت دارند.



30ـ آب مضاف اگر بقدری زیاد باشد كه افتادن نجاست در یك سوی آن عرفاً سبب سرایت به سوی دیگر نشود (مانند یك حوض بزرگ از آب مضاف تمام آن با ملاقات نجاست، نجس نمی شود).



31ـ هرگاه حیوانی به غیر دستور شرعی ذبح شده باشد پاك است، هر چند خوردن گوشت آن حرام می باشد، بنابراین پوست و چرم حیواناتی كه از ممالك غیر اسلامی می آورند در صورتی كه بدانیم از حیوانات ذبح شده است، پاك است.



32ـ كسانی كه می خواهند مدّت قابل توجهی در یك محل بمانند (مانند طلاّبی كه قصد اقامت چند سال در حوزه علمیّه دارند یا مأموران ادارات كه مثلاً دو سه سال در یك محل اقامت می كنند در آنجا مسافر محسوب نمی شوند، اقامتگاه آنها حكم وطن دارد و نمازشان در آنجا تمام است، هرچند قصد ده روز نداشته باشند.



33ـ كسانی كه شغلشان سفر است (مانند راننده بیابانی) یا سفر مقدمه شغل آنهاست (مانند كسانی كه در یك شهر اقامت دارند و همه روزه برای تدریس یا كار دیگر به شهرهای مجاور می روند) و مجموع رفت و برگشت آنها هشت فرسخ یا بیشتر است، نمازشان تمام و روزه ماه رمضان بر آنها واجب است.



34ـ هرگاه چیزی جزء مؤونه سال گردد، مانند خانه و فرش و وسایل دیگر، اگر بعداً آن را بفروشند به قیمت آن خمس تعلق نمی گیرد مخصوصاً اگر بخواهند آن را تبدیل به مثل كنند.



35ـ ذبح حیوانات با وسایل ماشینی در صورتی كه شرایط شرعی آن مطابق آنچه در بحث ذبح حیوانات گفته شد انجام شود جایز است و چنان حیوانی پاك و حلال است.









[489]



36ـ خرید و فروش رادیو و تلویزیون و سایر وسایلی كه دارای منافع مباح ومشروع قابل ملاحظه است، جایز است.



37ـ هرگاه ماهی بعد از افتادن در دام در داخل آب بمیرد، حلال است.



38ـ حیله های ربا كه قصد جدّی در آن نیست، مثل آنچه در میان بعضی معمول است كه وامی را به كسی می دهند و بعد سود آن را كه چند هزار تومان است با یك سیر نبات مصالحه می كنند باطل و بی اساس است و مبلغ اضافی ربا محسوب می شود.



39ـ بسیاری از مردم پولی می دهند و خانه ای را رهن می كنند و مال الاجاره خانه تخفیف داده می شود، این كار به یك صورت صحیح است و به یك صورت باطل، هرگاه خانه را اجاره كند ودر ضمن عقد اجاره شرط كندكه فلان مبلغ را به عنوان وام به او بدهد و خانه را رهن كند صحیح است، ولی اگر قبلاً وام و رهن انجام گیرد و ضمن آن شرط شود مال الاجاره تقلیل داده شود حرام و باطل است.



40ـ ضمانت دیگری خواه به صورت نقل ذمّه باشد (یعنی بدهی طرف را به عهده گیرد كه بپردازد) یا به صورت ضمّ ذمّه به ذمّه باشد (یعنی اگر بدهكار نپرداخت او بپردازد) هر دو صورت، صحیح و مشروع است.



41ـ اراضی موات با ثبت دادن ملك كسی نمی شود، بلكه باید آن را احیاء كند یعنی آماده برای كشت و زرع نماید.



42ـ تعزیر منحصر به شلاّق زدن نیست، بلكه جریمه های مالی و زندان و حتّی معرفی خطا كار در وسایل ارتباط جمعی و یا انواع مختلف توبیخ را نیز شامل می شود (البتّه انتخاب هر یك از این امور بسته به نظر حاكم شرع و چگونگی جرم و خصوصیّات مجرم و سایر امور مربوطه است).



43ـ در حجاب اسلامی نوع لباس و رنگ آن تفاوت نمی كند بلكه واجب است پوشاندن تمام بدن غیر از صورت و دستها تا مچ، ولی پوشیدن لباسهای زینتی هر چند بدن آشكار نباشد جایز نیست.









[490]



44ـ شخصیّتهای حقیقی و حقوقی هر دو مالك می شوند و می توانند طرف معامله واقع گردند، بنابراین هر مؤسّسه خیریّه یا انتفاعی كه تأسیس گردد و دارای شخصیّت حقوقی شود، با اشخاص حقیقی از این نظر تفاوت نمی كند.



45ـ نوشتن و امضاء كردن اسناد در تمام معاملات می تواند جانشین خواندن صیغه لفظی گردد، جز در ازدواج و طلاق كه احتیاط واجب آن است كه صیغه لفظی خوانده شود.



46ـ كشیدن سیگار و انواع دخانیات اگر به تصدیق اهل اطّلاع ضرر مهمّی داشته باشد حرام است، ولی مواد مخدّر مطلقاً حرام است.



47ـ خرید و فروش خون برای نجات جان بیمار جایز است، ولی در مورد خرید و فروش اعضای بدن مانند كلیه و امثال آن، احتیاط آن است كه اگر پولی می خواهند بگیرند در مقابل اجازه برداشتن عضو از بدن شخص دهنده بوده باشد، نه در مقابل خود عضو و اصل این كار در صورتی جایز است كه برای دهنده تولید خطر نكند.



48ـ خریدار و فروشنده در تعیین نرخ كالا آزادند، ولی اگر این آزادی در مواردی سبب فساد و اختلال نظام اقتصادی جامعه اسلامی گردد، حاكم شرع در چنین مواردی می تواند تعیین نرخ كند و مردم را به آن ملزم سازد.



49ـ دفاع از كشورهای اسلامی واجب است و منحصر به كشوری نیست كه انسان در آن زندگی می كند بلكه همه مسلمین دنیا در برابر هجوم اجانب به كشورهای اسلامی یا مقدّسات مسلمین باید مدافع یكدیگر باشند.



50ـ وقت اذان صبح (برای نماز و روزه) در شبهای مهتابی و غیر مهتابی یكسان است و معیار، ظاهر شدن نور شفق در افق است، هرچند بر اثر تابش مهتاب نمایان نباشد.